Hoe gaan we op een veilige en verantwoorde manier met data om? Datagebruik is, mede naar aanleiding van de discussies rondom de Corona App, steeds meer onderwerp van een brede publiek discussie. Binnen Brainport Smart District (BSD) zijn we al langer bezig met het onderwerp, met in ons achterhoofd de vraag: hoe gaan we bewoners van BSD maximaal zeggenschap geven over het gebruik van data in hun slimme woon- en werkwijk?

Project Data Governance
Tijdens het BSD Business Network Event van 25 juni 2020 stond Cathalijne Dortmans, wethouder in Helmond en voorzitter van de Stichting Brainport Smart District uitgebreid stil bij hoe we het gebruik van data in BSD op een zo verantwoord mogelijke manier willen laten plaatsvinden met maximale zeggenschap voor bewoners. Peter Portheine, directeur van de Stichting BSD, lichtte toe dat het onderwerp data al een hoge prioriteit heeft in de programmering van Brainport Smart District. Er is een apart project Data Governance ingericht dat als doelstelling heeft om een verantwoord gebruik van data en technologie te waarborgen.

Bewoners zijn geen onderdeel van het experiment van een techbedrijf
Wat Brainport Smart District uniek maakt, is dat het te ontwikkelen gebied zowel letterlijk als figuurlijk een greenfield is. BSD is een wijk in wording: zowel de huizen als de (digitale) infrastructuur zijn nog in ontwikkeling. Uniek is ook dat BSD is ontstaan uit een samenwerking van zowel overheidsorganisaties en kennisinstellingen en dat we niet zijn verbonden aan één of enkele techbedrijven. Op andere plekken waar geëxperimenteerd wordt met smart cities of districts is dat wel vaak het geval.

Principes en afspraken in een Data Manifest
BSD wordt gemaakt samen met verschillende bedrijven. Voor het afsluiten van samenwerkingsovereenkomsten met deze bedrijven hebben we een Data Manifest opgesteld. Het legt een twintigtal principes en intenties vast rondom het verwerken en gebruik van data en de toegang tot en het gebruik van de digitale infrastructuur. Van partijen die participeren in de ontwikkeling van BSD wordt gevraagd om maximale inspanning te leveren om de ambities van het Data Manifest te realiseren. Door het aangaan van een samenwerkingsovereenkomst met BSD worden zij geacht ook de ambities in het Data Manifest te onderschrijven.

Moreel kompas
Het Data Manifest is een levend document. We zijn namelijk bezig met innoveren en niet alles is op voorhand al vast te leggen. Wat vandaag ‘state of the art’ technologie is, kan morgen verouderd zijn. Het Data Advisory Team (voorheen Data Governance Board) heeft onder andere de taak om er op toe te zien dat we de juiste discussies voeren wat betreft inzet van technologie en hoe we daarbij binnen de kaders van de wet blijven handelen.

Maar het gaat niet alleen om technische en juridische vraagstukken. Het gaat vaak juist om vraagstukken van een geheel andere orde. Bijvoorbeeld: gaan we ons anders gedragen als we weten dat ons gedrag gemonitord kan worden? Wat zijn de voorwaarden waarbinnen technologie ingezet kan worden en wie bepaalt deze voorwaarden? Heiligt het doel alle middelen? Dit vraagt om inzet van externe deskundigen op het terrein van ethiek, sociologie, gedragswetenschappen, big data etc. Door een Ethisch team in te stellen waarin al deze disciplines vertegenwoordigd zijn, hebben we bij BSD een moreel kompas dat ervoor zorgt dat we de juiste koers blijven varen.

Ethisch team en Data Advisory Team

Het Ethisch team is inmiddels samengesteld en alle leden zijn in december 2020 benoemd door het Stichtingsbestuur. De benoeming van het Data Advisory Team vindt binnenkort plaats.